Ogniem i mieczem (Henryk Sienkiewicz) - Tom Drugi Rozdział XXIV strona nr 2

poprzednia strona

dpowiadać i poszedł z relacją do kwatery kasztelana bełskiego - zaś Wołodyjowskiego i Zagłobę witali przez ten czas znajomi spod chorągwi "ruskich", a oni wykręcali się, jak mogli, było im bowiem również pilno zobaczyć się ze Skrzetuskim.


      Znaleźli go w zamku, a z nim starego Zaćwilichowskiego, dwóch księży, miejscowych bernardynów, i pana Longina Podbipiętę. Skrzetuski ujrzawszy ich przybladł nieco i oczy zmrużył, bo mu zbyt dużo wspomnień na myśl przywiedli, aby miał bez bólu znieść ich widok. Jednakże powitał ich spokojnie, a nawet radośnie pytał, gdzie byli, i zadowolił się pierwszą lepszą odpowiedzią, gdyż poczytując kniaziównę za umarłą, niczego już nie pragnął, niczego się nie spodziewał i najmniejsze podejrzenie nie wkradło mu się do duszy, że ich długa nieobecność może być w jakimkolwiek z nią związku. Oni też słowem o celu wyprawy nie wspomnieli, choć pan Longinus spoglądał to na jednego, to na drugiego badawczym wzrokiem i wzdychał, i kręcił się na miejscu chcąc choć cień nadziei na ich obliczach wyczytać. Ale obydwaj zajęci byli Skrzetuskim, którego pan Michał co chwila brał w ramiona, bo mu serce miękło na widok tego wiernego i dawnego przyjaciela, który tyle się wycierpiał, tyle przebył i tyle utracił, że


      prawie żyć nie miał po co.


- Ot! do kupy się znowu zbieramy wszyscy starzy towarzysze - mówił do Skrzetuskiego - i dobrze ci będzie z nami. Wojna też przyjdzie taka, widzę, jakiej jeszcze nie bywało, a z nią i rozkosze wielkie dla każdej duszy żołnierskiej. Byle ci Bóg dał zdrowie, nieraz jeszcze husarzy poprowadzisz!


- Bóg mi już zdrowie wrócił! - odpowiedział Skrzetuski - i sam sobie więcej nie życzę, jeno służyć, póki jest potrzeba.


      Jakoż Skrzetuski zdrów był już w istocie, bo młodość i potężna siła zwalczyły w nim chorobę. Zgryzoty przeżarły mu duszę, ale ciała zgryźć nie mogły. Wychudł tylko bardzo i pożółkł tak, że czoło, policzki i nos miał jakby z wosku kościelnego uczynione. Dawna kamienna surowość została mu w twarzy i był w niej taki skrzepły spokój, jak w twarzach umarłych. Więcej jeszcze srebrnych nici wiło się w jego czarnej brodzie, a zresztą nie różnił się niczym od innych ludzi, chyba tym, że przeciw żołnierskiemu obyczajowi unikał gwarów, ciżby, pijatyk, chętniej z zakonnikami obcując, których rozmów o życiu klasztornym i o życiu przyszłym chciwie, bywało, słuchał. Jednakże służbę ściśle pełnił i co się tyczyło wojny albo spodziewanego oblężenia, tym na równi ze wszystkimi się zajmował.


      Wnet też rozmowa zeszła na ten przedmiot; bo nikt o niczym innym nie myślał w całym obozie, w zamku i w mieście. Stary Zaćwilichowski wypytywał się o Tatarów i o Burłaja, z którym z dawna miał znajomość.


- Wielki to jest wojennik - mówił - i aż żal, że przeciw ojczyźnie wraz z innymi powstaje. Razem służyliśmy pod Chocimiem - młodzik to był jeszcze, ale już obiecywał, że na niepospolitego męża wyrośnie.


- Przecie on jest z Zadnieprza i Zadnieprzańcom przywodzi - rzekł Skrzetuski - jakże się to stało, ojcze, że on teraz z południa od strony Kamieńca ciągnie?


- Widać - odrzekł Zaćwilichowski - umyślnie mu tam Chmielnicki zimowisko wyznaczył, gdyż Tuhaj-bej został nad Dnieprem, a ów murza wielki ma do Burłaja rankor jeszcze z dawnych czasów. Nikt też Tatarom tyle sadła za skórę nie zalał, ile Burłaj.


- A teraz będzie ich komilitonem!


- Tak jest! - rzekł Zaćwilichowski - takie czasy! Ale tu będzie nad nimi Chmielnicki czuwał, żeby się nie pożarli.


- A Chmielnickiego kiedy się tu, ojcze, spodziewacie? - pytał Wołodyjowski.


- Lada dzień, a zresztą, któż może wiedzieć? Powinni regimentarze podjazd za podjazdem wysyłać, a tego nie czynią. Ledwiem uprosił, że Kuszla wysłali ku południowi, a panów Pigłowskich pod Czołhański Kamień. Chciałem i sam iść, ale tu ciągłe rady i rady... Mają jeszcze wysłać i pana pisarza koronnego w kilkanaście

następna strona