Potop (Henryk Sienkiewicz) - Tom Trzeci Rozdział XVII strona nr 1

Po rozmowie z Sakowiczem książę Bogusław udał się nazajutrz po południu wprost do miecznika rosieńskiego.


- Panie mieczniku dobrodzieju ! - rzekł na wstępie - zawiniłem ciężko ostatnim razem, bom się uniósł we własnym domu. Mea culpa... i tym większa, żem ten afront uczynił człowiekowi z rodu od wieków zaprzyjaźnionego z Radziwiłłami. Ale przychodzę błagać o przebaczenie. Niech szczere przyznanie waszmości panu za satysfakcję, mnie za pokutę wystarczy. Waszmość znasz od dawna Radziwiłłów, wiesz, żeśmy do przeprosin nieskorzy; wszelako, żem to wiekowi i powadze uchybił, pierwszy nie bacząc, ktom jest, przychodzę z powinną głową. A już też, stary przyjacielu naszego domu, dłoni mi, wierzę, nie umkniesz!


      To rzekłszy wyciągnął rękę, a miecznik, w którego duszy pierwszy impet już przeszedł, nie śmiał mu swej odmówić, choć podał ją ociągając się, i rzekł:


- Wasza książęca mość, wróć nam wolność, a to będzie najlepsza kontentacja.


- Jesteście wolni i możecie jechać, choćby dziś.


- Dziękuję waszej książęcej mości - odrzekł zdziwiony miecznik.


- Jedną tylko stawię kondycję, której, daj Bóg, żebyś nie odrzucił.


- Jakąż to? - spytał z obawą miecznik.


- Ażebyś chciał wysłuchać cierpliwie tego, coć powiem.


- Jeżeli tak, tedy będę słuchał, chociażby do wieczora.


- Nie dawaj mi zaraz responsu, jeno się namyśl godzinę albo i dwie.


- Bóg widzi, że byłem wolność odzyskał, pragnę zgody.


- Wolność waćpan dobrodziej odzyszczesz, nie wiem tylko, czy korzystać z niej zechcesz i czy ci pilno będzie opuścić moje progi. Rad bym, żebyś mój dom i całe Taurogi za swoje uważał, ale teraz słuchaj. Czy wiesz waszmość, mój drobrodzieju, dlaczegom się sprzeciwiał wyjazdowi panny Billewiczówny? Oto dlatego, żem odgadł, iż uciec po prostu chcecie, a ja takem się w synowicy waszmościnej rozkochał, iż byle ją widzieć, Hellespont bym co dzień przepływać gotów jako ów Leander dla Hery...


      Miecznik poczerwieniał na nowo w jednej chwili.


-- Mnie to wasza książęca mość śmiesz mówić?...


- Właśnie waszmości, mój szczególniejszy dobrodzieju.


- Mości książę! Szukaj fortuny u dworek, a szlacheckiej dziewki nie tykaj, boć zasię! Możesz ją więzić, możesz do sklepu zamknąć, ale ci jej pohańbić nie wolno !


- Pohańbić nie wolno - odrzekł książę - ale wolno pokłonić się staremu Billewiczowi i rzec mu: Słuchajcie, ojcze! dajcie mi swoją synowicę za żonę, bo mi żyć bez niej nijak.


      Miecznik tak zdumiał, że słowa przemówić nie mógł, przez czas jakiś tylko wąsami ruszał, a oczy wyszły mu na wierzch; potem jął je sobie pięściami przecierać i spoglądać to na księcia, to wokoło po komnacie, wreszcie rzekł:


-- We śnieli czy na jawie?


- Nie śpisz, dobrodzieju, nie śpisz, a żebyś się jeszcze lepiej przekonał, toć powtórzę cum omnibus titulis: Ja, Bogusław książę Radziwiłł, koniuszy Wielkiego Księstwa Litewskiego, proszę ciebie, Tomasza Billewicza, miecznika rosieńskiego, o rękę synowicy twej, panny łowczanki Aleksandry.


- Jakże to? Dla Boga ! czyś wasza książęca mość rozważył?


- Ja rozważyłem, teraz ty rozważ, dobrodzieju, czyli kawaler godzien


      panny...


- Bo ze zdziwienia dech mi zaparło...


- Poznaj, czylim miał jakowe niecnotliwe intencje...


- I wasza książęca mość nie zważałbyś na stan nasz chudopacholski?


- Tacyż to Billewicze tani, także to klejnot wasz szlachecki i starożytność rodu cenisz? Zali to Billewicz mówi?


- Mości książę, wiem, że początków rodu naszego w Rzymie starożytnym szukać należy, ale...


- Ale - przerwał książę - hetmanów ni kanclerzy nie macie. Nic to! elektorami wszakże jesteście, jako mój wuj brandenburski. Skoro w naszej Rzeczypospolitej szlachcic królem obran być może, to nie masz za wysokich progów na jego nogi. Ja, mój mieczniku, a da Bóg, mój stryjaszku

następna strona